De Signis
Proportionatis in Tactu
Inaequali.
|
---|
Major vulgo proportio Tripla, Minor Sesquialtera dicitur. Tripla est, quando tres Semibreves vel his æquivalentes uno mensurantur Tactu. Signa ab Orlando, Marentio, Felice Anerio et aliis ponuntur: . Sesquialtera est, quando tres Μinimæ, vel his æquivalentes uno Tactu mensurantur. Quemadmodum autem Sesquialtera in Arithmeticis dicitur, quando major terminus semel continet minorem, et præterea dimidiam partem. Sic in Μusicis Semibrevis , et ejus pars diminuta Minima, ad Tactum Inæqualem in Sesquialtera constituendum requiruntur. Signo autem hoc convenienter notatur. Sicut enim in Tripla proportione indicat tres Semibreves ad unum Tactum referendas esse, Ita in Sesquialtera tres Semilbreves ad duos Tactus referendas esse denotat. Reperiuntur et alia signa, ut . Ubi tamen notandum, per signum Majoris prolationis vel , quando omnibus vocibus simul apponitur, notari Sesquialteram, sin verò in una tantummodò voce reperitur, notari augmentationem, vel Subduplam, quod videre licet infra in subsequenti exemplo Nobilis Benedetti Palavicini.
In proportione ad Tactum unum | tres contra duas | in tempore perfecto | majore | cantari debere. |
tres loco duarum | minore |
Quemadmodum enim in Tactu Aequali sub tempore perfecto Majore , duæ Semibreves , sub Minore , duæ Minimæ, ad unum Tactum referuntur. Ita sub tempore Majore, nascitur pro-
portio trium Semibrevium , et sub Minore, trium Minimarum , ad Tactum unum referendarum. Utrumque sub signo (tres Notas in proportione tantùm valere, quantum in Tactu Aequali, duæ valent) denotante, adjungendo tempori perfecto vel minori vel majori .
Verum tamen plurimos sua ipsorum præcepta non οbservare, et indiscretè unum pro altero usurpare vîdeo. Quapropter ne superfluis remorentur discentium et canentium animi, omnia in principio exhibita Signa, à Musicis etiam præclarissimis ad hanc usque horam usurpata (ut potè nihil, nisi non usque adeò necessarias et utiles, imò intricatas difficultates exhibentia) è tabulis Μusicis prorsus tollenda et removenda, atque in Tripla ( | ) unicum hoc Signum vel ; in Sesquialtera autem ( | ) usurpandum esse, pro tenuiori meo judicio arbitror.
Ac licet quidam in ea sint οpiniοne, etiam Sesquialteram et in Hemiola Notulas denigratas abolendas esse, cùm et hæ et si quæ aliæ hujus generis sint, per unicam Triplam exprimi possint. Tamen incommodè fieri haud dixero, commodioris si distinctionis ergò in gratiam Canentium certis relinquantur Cantionum generibus. Triplam nempe in Motetis et Concertis. Sesquialtera verò in Madrigalibus, præsertim autem in Galliardis, Courantis, Voltis et aliis id generis Cantionibus, in quibus celeriori Tactu necessariò opus est, retineatur. Prοpterea, quοd pleræque harum Cantionum tam celerem Tactum requirant, ut pro novitate rei, mihi de novis nominibus, non eum in modum ante hac usurpatis, cogitandum fuerit, atque adeò voce Sextupla vel Tactu Trochaico diminuto rem exprimere conatus sim.
Hemiolam minorem | præterquam in Sextupla rarò. Majorem verò | ubi sensus verborum hoc requirere, et crebra variorum signorum interpositiο Cantum interturbare et confundere videtur, hîc usurpari posse puto.